26-02-2007 Met dank aan: Topgear Magazine


Herman Koch - Navigatie


We moeten het eens over navigatiesystemen hebben. Waarom? Omdat het navigatiesysteem zogezegd in de lucht hangt. Of beter gezegd: wat naar mijn idee steeds meer in de lucht hangt, is de spijt over de aanschaf van zo’n navigatiesysteem. Wie hier een schok van herkenning voelt, leze verder voor nog meer herkenning. Wie nu al minachtend begint te snuiven, toetst toch gewoon de Hollegaardtsweg in Muisterweegen in. Even goede vrienden.

De eerste die mij op het idee bracht was een goede vriendin die in een opwelling een navigatiesysteem had gekocht en een dag later al spijt had. Zoals bekend kunnen vrouwen niet kaartlezen. Er is zelfs een boek met zo’n titel. Waarom zij niet kan kaartlezen, en hij niet... Ik ben vergeten hoe de titel verdergaat. Of heb dat gewoon verdrongen.

Maar deze vriendin was nou juist de uitzondering op de regel. Het kaartlezen ging haar heel goed af. Sterker nog: zij vond het kaartlezen leuk. De vriendin was kortom zo iemand als ik. Met de opwelling was zij niet alleen 299 euro kwijt, maar ook nog haar handigheid met kaarten. Zij had iets uit handen gegeven wat zij tot dan toe heel goed zelf had gekund. Het voelde als het lopen op krukken terwijl je niets gebroken hebt. (Over het volstrekt zwakzinnige Nordic walking moeten we het een andere keer hebben.)

Laat ik hier vooropstellen dat alle navigatiesystemen er heerlijk uit zien. Verleidelijk. Dat hebben de systemen gemeen met mobiele telefoons, portable dvd-spelers en iPods. Ze beloven niet uitsluitend telefonie, films, muziek of kaartlezen, maar ook geluk. Geluk in zijn meest compacte en draagbare vorm. Meer dan eens heb ik ook zelf voor een etalage met navigatiesystemen gestaan. Met een iets snellere hartslag dan normaal. In de wetenschap bovendien dat een overbodige aanschaf een grotere garantie voor geluk is dan een noodzakelijke. Denk hierbij aan speelgoed versus sokken.

Maar dan dacht ik aan mijn kaarten. Die van Michelin voor de Benelux en Europa, en die van RandMcNally voor Noord Amerika. Omdat mijn vrouw niet kan kaartlezen gaat het bij mij meestal zo: weken voordat we in Pejo (in de Val di Sole, in de Dolomieten, in Noord-Italië, na de Brennerpas voorbij Bolzano de derde aflag rechts) moeten zijn, heb ik de kaarten al in huis. Hoe gedetailleerder (hoe overbodiger zou je ook kunnen zeggen) hoe beter. Ik bestudeer de route. De hele route. Ik geniet van zogenaamde voorpret. Dan leer ik de route uit mijn hoofd. Opnieuw: de hele route. Tijdens de reis zelf kijk ik nooit meer op de kaart. Terwijl ik de sprakeloze blikken van de leden van mijn gezin op mijn achterhoofd en rechterwang voel branden, rijd ik ogenschijnlijk blindelings naar Pejo.

De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat het niet altijd vlekkeloos gaat. Zoals afgelopen jaar toen de A-6 bij Karlsruhe was afgesloten en wij tijdelijk over de A-3 via de A-9 en het Luftwaffen-Autobahnkreuz naar de Links-Rheinische Autobahn werden teruggeleid. Ik herinner me het koude zweet in mijn nek, en mijn hartslag. Er was maar één ding ondenkbaar, en dat was dat ik aan mijn vrouw zou vragen om de kaart uit het handschoenenkastje te pakken. Niet alleen ondenkbaar, ook zinloos. Gelukkig is mijn auto uitgerust met een kompas. Zolang het kompas op de S van South bleef staan, gingen we min of meer goed, stelde ik mezelf gerust. Toch keerde mijn hartslag pas ter hoogte van München terug naar normaal. Het voornaamste was dat het beeld van het blindelings naar de plaats van bestemming rijdende gezinshoofd niet beschadigd was geraakt.

In Nederland moet ik soms op het Langsweteringseinde in Drochten zijn, of op Loopveld 11 even buiten Teringweert. Behalve drie detailkaarten Nederland heb ik een telefoonboekdikke gids met plattegronden van alle steden, dorpen en gehuchten. De sport (mijn sport) is het om zonder nog één blik op die kaarten of in de gids op het Loopveld te arriveren. Negen van de tien keer lukt dit ook. Die tiende keer ben ik verdwaald - wat in wezen helemaal niet erg is. Sterker nog, ik durf te beweren dat wie nooit verdwaalt, minder leeft.

Onderweg heb ik muziek op. Af en toe luister ik naar het nieuws of naar een voetbalwedstrijd. Muziek en wedstrijd hoef ik niet zachter te zetten voor een mevrouw die mij vertelt dat ik na 300 meter rechtsaf moet. En die vriendin? Die heb ik aangeraden haar navigatiesysteem op marktplaats.nl te zetten voor de helft van de prijs. Binnen een dag was ze hem kwijt. Zo heeft haar vreemdgaan met de landkaarten haar uiteindelijk maar 150 euro gekost. Van die andere 149 kan zij nog jaren nieuwe kaarten kopen.


Herman Koch


Weer terug?