13-02-1995 NRC - Waarom is Jiskefet zo leuk? Omdat het zo raar is.



Wie de afgelopen dagen trachtte bij de makers van Jiskefet te informeren naar de voornemens voor hun nieuwe serie, ving bot. Michiel Romeyn, Herman Koch en Kees Prins zijn er niet de heren naar om zich te laten vastleggen op plannen, strategieën of bedoelingen. Zelfs op de vraag of er met de recente mini-afleveringen van Oboema & Jose, Brieven aan Capriccio en de Dierenwinkel afscheid is genomen van een aantal onvergetelijke personages, kwam geen ondubbelzinnig antwoord. Het enige wat ze zich hebben laten ontvallen over de komende reeks, is het veelbelovende fragmentje dat vorige week al bij wijze van trailer werd uitgezonden: drie moderne-kunst-achtige types die in een repetitie-achtig lokaal een theatrale uitweg voor hun zieleroerselen zochten - zo zag het er tenminste uit. Verder heeft de eerste aflevering die vanavond laat wordt uitgezonden, volgens de VPRO pas dit weekende definitief vorm gekregen.

Terwijl in de Plantage studio in Amsterdam werd gewerkt, heb ik mijn op een andere manier op de nieuwe Jiskefet voorbereid: via een selectie uit de seizoenen '91-'94 die is vastgelegd op een anderhalf uur durende videoband. Het woord 'hoogtepunten' wordt niet genoemd, maar daar komt het wel op neer: Romeyn als patjepeeër met zijn afro-kapsel, Koch als nerveus presentator, als bleue boer ("Humor, dat hebben wij op het platteland niet nodig, hč... 't is zó als hard werken genoeg") en als giechelende Maarten 't Hart, het fluitercommentaar bij een reeks onbegrijpelijke Engelse veldsporten ("Look how he fringes the ring there..."), de reportage over folkloristische gebruiken als het kuikenzuigen, het poepveulenslingeren en de duivenpers, de twee Wehrmacht-soldaten die in Nederland zijn achtergebleven na "een periode dat er, zeg maar gerust, een conflict was tussen de toenmalige Duitse en de toenmalige Nederlandse regering" - enfin, dat ik toch nog een paar persoonlijke favorieten miste, komt voornamelijk omdat er in de afgelopen vier seizoenen zovéél was dat het terugzien waard is.

In de gidsen staat Jiskefet vermeld als "satirisch programma", een veel te beperkte aanduiding voor iets wat zich veel lastiger laat etiketteren. "Daar heeft u een hele fijne partij vogels aan", zegt de man van de dierenwinkel als hij de klant net "veertien bruine vogels" heeft aangesmeerd. Waarom is dat leuk? Misschien omdat het zo raar is, omdat het in de verte wel iets met de werkelijkheid te maken heeft, maar uit die context is gehaald en vervolgens verdraaid in een andere werkelijkheid werd geplaatst. Net zoals Herman Koch niet zomaar Maarten 't Hart imiteert, maar daarbij als cowboy met een ongeschoren onderkaak - een paradie in een parodie. Ik verheug me op vananvond.

Jiskefet, Ned.3, 23.24-0.09u

Eén pak Jiskefet is een uitgave van VPRO Publieksservice en kost f 37,50

Door Henk van Gelder




Weer terug?