Literairnederland.nl 2005


Salamanders op een kathedraal


In 1989 verscheen Red ons, Maria Montanelli van Herman Koch. Een boek dat door een hartstochtelijke column van Renate Rubinstein gepusht werd en een onverbiddelijke bestseller werd. De kracht van het boek zat in de sarcastische toon van de jonge verteller.

Herman Koch is inmiddels een bekende tv-ster geworden en een bekende schrijver en columnist. Hoewel zijn columns nog satire bevatten, weet hij zijn romans daarvan te vrijwaren.

Hoofdpersoon van Denken aan Bruce Kennedy is Miriam Wenger, een vrouw die haar huwelijk ontvlucht en in haar eentje aan de Spaanse kust haar leven weer op een rijtje te krijgen. Haar man en kinderen blijven achter in Amsterdam. Bernard Wenger is een ietwat mislukte filmmaker, die kankert op alles wat succes heeft en alles wat uit Hollywood komt, tenzij hij mensen uit die kring kan gebruiken voor de promotie van zijn nieuwste artmovie. Het geloof in deze man is Miriam kwijtgeraakt. Altijd weer dat gemekker op die critici, de grachtengordel, de bevriende regisseur die het in Amerika gemaakt heeft.

Haar solitaire bestaan in het hotel verandert als ze bij de ontbijttafel in contact komt met Bruce Kennedy, de beroemde Hollywoodacteur, met wie ze een heftige romance beleeft.

Het aardige van deze nieuwe roman is dat Koch de structuur van een B-film heeft gekozen, maar nergens in clichés vervalt. Even ben je bang dat hij satirisch uit de hoek komt als de Nederlandse filmwereld ter sprake komt, maar al snel beteugelt de romanschrijver de humorist. In de tweede helft van de roman komt er een extra laag in het boek: het motief dood doet zijn intrede en overschaduwt wat als idylle begonnen is voor Miriam.

Denken aan Bruce Kennedy is goed geschreven. Vooral mooi zijn de natuurbeschrijvingen. In De ochtend loeit weer aan van Tip Marugg las ik ooit een prachtige scène waarin vogels tegen een rotswand omhoogvlogen. En altijd was er één vogel die het niet haalde en zich te pletter vloog. Bij Koch lees je net zo’n intrigerende beschrijving van een kathedraal vol salamanders. ‘De kathedraal was nu van alle kanten verlicht, door schijnwerpers op het plein, en door lampen die hoog tegen de muren waren bevestigd, vlak onder de dakgoten. De meeste salamanders zaten zo dicht mogelijk in de buurt van de lampen tegen de muur geplakt. Het waren er meer dan vijftig, misschien wel honderd. Af en toe schoot er een naar voren, waarschijnlijk om een insect te vangen, dacht Miriam.’ Koch heeft het gewaagd om zich te verplaatsen in de psychologie van een vrouw en dat is gelukt. Het is te hopen dat hij nu Jiskefet ophoudt te bestaan nog veel van dit soort romans zal schrijven.




Weer terug?